မြန္အမ်ဳိးသားတုိိ႕၏ေနာက္ခံသမုိင္း အခန္း(၅) ~ ညီညီေလး

ၿဗိတိသွ်ဆန္႕က်င္ေရး မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႕၏အခန္း

ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕သမားသည္ ဧကရာဇ္ ျမန္မာႏုိင္ငံအားလုံးကုိ၊ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္တြင္ တုိက္႐ုိက္သိမ္းပုိက္လုိက္သည္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ မွီတင္းေနထုိင္ၾကေသာ တုိင္းရင္းသားအားလုံး ၿဗိတိသွ် နယ္ခ်ဲ႕သမားလက္ေအာက္သုိ႕ ေရာက္႐ွိသြားသည္၊ မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႕သည္ ပထမတြင္ ပေဒရာဇ္ ဖိႏွိပ္ေရးအသြင္ထက္ သာေသာ အရင္း႐ွင္နယ္ခ်ဲ႕ ဖိႏွိပ္ေရးအသြင္ေအာက္တြင္ သက္သာသလုိ ႐ွိသည္၊ ပေဒသရာဇ္ေခတ္၏ ဒဏ္ရာ ဒဏ္ခ်က္ေၾကာင့္ မိမိလူမ်ဳိးသည္ မြန္လူမ်ဳိးဟု ေျပာရန္ပင္ အမ်ားစုက ေၾကာက္႐ြံ႕ေနၾကသည္၊ မိမိမြန္စကားကုိ မိမိတုိ႕ရပ္႐ြာ မိသားစုမ်ားၾကားတြင္သာ ေျပာၾကသည္။ ၿမိဳ႕႐ြာမ်ားတြင္၎၊ လူစုလူေဝးေနရာ မ်ားတြင္၎ ေျပာဆုိရန္ ဝန္ေလးၾကသည္၊ ေၾကာက္႐ြံ႕ၾကသည္၊ စီးပြားေရးအရလည္း မြန္မ်ားသည္ လယ္သမားမ်ားပီပီ၊ လယ္ယာလုပ္ငန္းကုိသာ လုပ္ၾကသည္၊ အရင္း႐ွင္စနစ္အရ ပထမတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေရာင္ဝယ္ရျခင္းေၾကာင့္၎၊ အက်ဳိးရ႐ွိခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းတြင္ အရင္း႐ွင္စနစ္၏ က်င့္သုံးခ်က္အတုိင္း ကုန္ၾကမ္းကုိ ေစ်းေပါေပါ ရ႐ွိရန္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ ထြက္ကုန္ၾကမ္းမ်ား ျဖစ္ေသာ ဆန္၊ စပါး၊ ေရနံ၊ သစ္၊ သတၲဳမ်ားကုိ ကုမၼဏီႀကီးမ်ားဖြင့္ကာ ေစ်းႏွိမ္ဝယ္ယူခဲ့သည္၊ အရင္း႐ွင္ႏုိင္ငံ ထြက္ပစၥည္းမ်ား၊ အဂၤလိပ္ လုပ္ပစၥည္း ကုန္ေခ်ာမ်ားကုိ အျမတ္မ်ားမ်ား ရရန္ ေစ်းႀကီးႀကီးႏွင့္ ေရာင္းသည္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသုိ႕ အိႏၵိယမွ မိမိတုိ႕၏ လက္ေဝခံ ခ်စ္တီးမ်ားကုိ ေခၚသြင္းလာၿပီး လယ္သမားေပၚတြင္ ေသြးစုတ္ေစသည္၊ လယ္သမားမ်ားသည္ ၎စီးပြားေရးဒဏ္ကုိ ခံရသည္၊ မြန္တုိ႕အမ်ားစုမွာ လယ္သမားျဖစ္၍ ၎ဒဏ္ကုိ ခံရသည္။

ၿဗိတိသွ် နယ္ခ်ဲ႕ေအာက္သုိ႕ မြန္ေဒသသည္ ပထမဆုံးေရာက္႐ွိခဲ့သျဖင့္ မြန္အခ်ဳိ႕မွာ အရင္း႐ွင္ကုိယ္စားလွယ္ အျဖစ္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးမ်ား လုပ္လာၾကသည္၊ ခ်မ္းသာေသာ လယ္သမားစုမ်ားမွ လယ္သမား သားသမီးမ်ားသည္ ၿဗိတိသွ်ဖြင့္လွစ္ေသာ အဂၤလိပ္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ေနၾက၍ အဂၤလိပ္စာသည္ အဓိက ဘာသာ ျဖစ္လာ၍ ၎ဘာသာကုိ တတ္ၾကသည္၊ အမ်ားစုမွာ ၿဗိတိသွ်အစုိးထံတြင္ အမႈထမ္းၾကသည္၊ အဂၤလိပ္စာကုိ သင္ယူရ၍ ဗဟုသုတႂကြယ္ဝလာၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိတိသွ်ဖိႏွိပ္မႈကုိ သိသထက္သိလာ၍ နယ္ခ်ဲ႕သမားအား ဆန္႕က်င္ရန္ တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ပူးတြဲ လုပ္ေဆာင္လာၾကသည္၊ ထုိသုိ႕ လုပ္ေဆာင္ရန္ တာစူလႈပ္႐ွားေနစဥ္ ပထမကမၻာစစ္ႀကီးအတြင္း ၁၉၁၇ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလ ၇ ရက္တြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ႐ု႐ွားေတာ္လွန္ေရးသည္ ကမၻာႀကီးကုိ ကုိင္လႈပ္လုိက္သည္၊ အရင္း႐ွင္စနစ္၊ ပေဒသရာဇ္စနစ္ကုိ ဖ်က္သိမ္းၿပီး၊ လူလူခ်င္း ေခါင္းပုံျဖတ္ျခင္း၊ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးႏွင့္တမ်ဳိး ဖိႏိွပ္မူ ကင္းေသာ ဆုိ႐ွယ္လစ္စနစ္ကုိ တည္ေဆာက္ျခင္း ျဖစ္သည္၊ ၎ဂယက္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႕လည္း ႐ုိက္ခတ္ခဲ့သျဖင့္ လူမ်ဳိးခ်င္း ဖိႏွိပ္မႈကင္းေသာ လြတ္လပ္ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ရန္ အားျဖည့္ေပးခဲ့သည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အမ်ဳိးသားလႈပ္႐ွားမႈအျဖစ္ ၁၉၀၆ ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ အမ်ဳိးဘာသာ၊ သာသနာကုိ အရင္းခံေသာ ဝုိင္-အမ္-စီ-ေအ (ခရစ္ယာန္ကလ်ာဏယုဝအသင္း) ကဲ့သုိ႕ေသာ ဝုိင္-အမ္-စီ-ေအ (ဗုဒၶကလ်ာဏယုဝအသင္း) ကုိ တည္ေထာင္သည္၊ မ်ားမၾကာမီ ဝုိင္-အမ္-စီ-ေအ မ်ဳိးခ်စ္ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ စုစည္း၍ ဂ်ီ-စီ-ဘီ-ေအ ေခၚ ျမန္မာအသင္းခ်ဳပ္ကုိ တည္ေထာင္ၿပီး အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတာဝန္ကုိ စတင္ထမ္းေဆာင္လာသည္။

ထုိ ဂ်ီ-စီ-ဘီ-ေအ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္တြင္ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ မြန္အမ်ဳိးသားျဖစ္ေသာ ဦးခ်စ္လႈိင္မွာ ထင္႐ွားေသာ မ်ဳိးခ်စ္ေခါင္းေဆာင္တဦး ျဖစ္သည္၊ မြန္အမ်ဳိးသားမ်ားသည္လည္း ဂ်ီ-စီ-ဘီ-ေအ တြင္ ၿမိဳ႕နယ္၊ တုိက္နယ္ ေက်း႐ြာအလုိက္ တာဝန္ယူခဲ့ၾကသည္။

၁၉၂၀ ခုႏွစ္တြင္ သမုိင္းဝင္ အမ်ဳိးသားေန႕အျဖစ္ တည္႐ွိေနေသာ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားသပိတ္တြင္လည္း မြန္အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ ေ႐ွ႕တန္းမွ ပါဝင္ခဲ့သည္၊ ၎တုိ႕မွာ ဆရာႀကီး ဦးသာဒင္ (ပဲခူး)၊ ဦးလူေဖဝင္း၊ ဦးခ်စ္ေသာင္းတို႕ ျဖစ္သည္။ မထင္႐ွားေသာ မြန္အမ်ဳိးသားသည္ တက္ႂကြစြာ ပါဝင္ ခဲ့ၾကသည္။

၁၉၃၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ လယ္သမား သူပုန္ဆရာစံႏွင့္အတူ မြန္လယ္သမားမ်ားလည္း နယ္ခ်ဲ႕ၿဗိတိသွ်တို႕အား တုိက္႐ုိက္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၆ -၃၈ ခုႏွစ္၌ ေက်ာင္းသားသပိတ္မ်ားတြင္ မြန္မ်ားလည္း ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္၊ ၁၉၃၂ ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ဒုိ႕ဗမာအစည္းအ႐ုံးတြင္ မြန္အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ တက္ႂကြစြာ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။ ဆုိ႐ွယ္လစ္ဇင္ကုိ ပထမဆုံး ျမန္မာသုိ႕ သမစိတၲ အမည္ျဖင့္ ဘာသာျပန္ေသာ မြန္သခင္ႀကီး (သခင္ႀကီး)သည္ ထင္႐ွားေသာေခါင္းေဆာင္တေယာက္ ျဖစ္သည္၊ သခင္ႀကီးသည္ မြန္လူမ်ဳိးေရးရာ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္တြင္ ဒုတိယ ဥကၠဌ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရင္း ၁၉၄၆ ခုႏွစ္တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ ထုိ႕ျပင္ သခင္ေဖသန္း၊ သခင္ဘေစာ ကဲ့သုိ႕ေသာ မြန္မ်ားႏွင့္ မထင္မ႐ွားေသာ မြန္မ်ားလည္း အမ်ားအျပား ႐ွိသည္