မြန္အမ်ဳိးသားတုိ႕၏ ေနာက္ခံသမုိင္း အခန္း (၂) ~ ညီညီေလး

ပေဒသရာဇ္ေခတ္္ မြန္ဘာသာ၊ စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈ အေျခအေန

မြန္တုိ႕၏ အမ်ိဳးသားစာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈကုိ ေလ့လာလွ်င္ စာေပစတင္ေပၚေပါက္ေသာပေဒသရာဇ္ေခတ္မွ စတင္ရပါမည္္။ ထုိေခတ္ မြန္အမ်ိဳးသားတုိ႕ ေခါင္းေဆာင္မွာ မြန္ပေဒသရာဇ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ မြန္အမ်ိဳးသားတုိ႕၏ဘဝရပ္တည္ေရးႏွင့္ ဂုဏ္႐ိွန္ အနိမ့္အျမင့္သည္ မြန္အမ်ိဳးသားတုိ႕၏အာဏာကုိ စုိးပုိင္ထားေသာ မြန္ပေဒသရာဇ္တုိ႕၏အေပၚတြင္သာတည္သည္။ ယခုေခတ္သုံးစကားႏွင့္ဆုိလွ်င္ မြန္လူမ်ိဳးတုိ႕၏ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားသည္ မြန္ပေဒသရာဇ္ လက္ဝယ္ တည္မွီေနသည္။
လူမ်ိဳးတမ်ိဳးသည္ မိမိတုိ႕၏အမ်ိဳး၊ စာေပ၊ စကား၊ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထုံးစံမ်ားကုိ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ထိန္းသိမ္း ရန္မွာ ၎လူမ်ိဳး တုိ႕၏အမ်ိဳးသားလုပ္ပုိင္ခြင့္အာဏာ သုိ႕မဟုတ္ ႏုိင္ငံေရးအာဏာေပၚတြင္ တည္ေနသည္။ ပေဒသရာဇ္ေခတ္တြင္ မြန္ပေဒ သရာဇ္မ်ားအာဏာ႐ွိမႈ၊ မ႐ွိမႈေပၚတြင္ တည္ေနသည္ကုိ ေတြ႕ရသည္။

ေအဒီ ၁၀၄၇ မြန္ဘုရင္ မႏူဟာမင္းလက္ထက္တြင္ ျမန္မာဘုရင္ အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္ မႏူဟာဘုရင္ အား သုဝဏၰဘူမိမွ ဖမ္းဆီး၍ ပုဂံသုိ႕ ယူေဆာင္အက်ဥ္းခ်ထားသည္။ ၎ႏွင့္အတူ မြန္ရဟန္းေတာ္မ်ား၊ မြန္ဗိသုကာမ်ား၊ မြန္စာေပပုရပုိဒ္မ်ားကုိ ယူေဆာင္သြားသည္။ ေက်းကြၽန္အျဖစ္ မြန္အမ်ိဳးသားမ်ားစြာ တို႕ကုိလည္း ဖမ္းဆီးသြားသည္။ အထူးသျဖင့္ မြန္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားထားေသာ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ စာေပမ်ားကုိ ပင့္ေဆာင္သြားသည္။ မြန္တုိ႕ဌာနီ သုဝဏၰဘူမိ (သထုံ)သည္ ျမန္မာ ဘုရင္လက္္ေအာက္္သုိ႕ က်ေရာက္သြားသည္။ မြန္ပေဒသရာဇ္ ႏုိင္ငံသည္ ျမန္မာပေဒသရာဇ္ႏုိင္ငံႏွင့္ ပူးေပါင္းလိုက္သျဖင့္ မြန္ပေဒသရာဇ္ ႏုိင္ငံ ကြယ္ေပ်ာက္သြားသည္။ မြန္ပေဒသရာဇ္ မ႐ွိသည့္ေနာက္ မြန္စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈ အရွိန္ေမွးမွိန္လာသည္။ သုိ႕ေသာ္ မြန္စာေပသည္ ျမန္မာစာေပ တုိးခ်႕ဲေရးအတြက္ ေနရာရခ့ဲသည္။ ျမန္မာစာေပအေရးအသားကုိလည္း မြန္စာ ေပအေရးသားမွ အတုယူၿပီး ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ခဲ့သည္။ မြန္စာေပျဖင့္ ေရးသားထားေသာ ဗုဒၶစာေပကုိလည္း မြန္တုိ႕ထံမွတဆင့္ ကူးယူျပန္ဆုိသည့္ ပုဂံတြင္ ႐ွိေသာ မဟာယန အယူဝါဒမွ ေထရဝါဒသုိ႕ ေျပာင္းလဲလာသည္။ အုတ္ျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာ သာသနိက အေဆာက္အဦး မ်ားကုိလည္း မြန္ဗိသုကာမ်ားက ေဆာက္လုပ္ေပးရသည္မွာ ယခုထက္တုိင္႐ွိေသာပုဂံေ႐ွးေဟာင္း ဘုရားမ်ားက သက္ေသထူလွ်က္ ႐ွိသည္။

ေအဒီ - ၁၂၈၇ ခုႏွစ္တြင္ မြန္ဘုရင္ဝါရီ႐ူ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံ႐ွိ မြန္အမ်ိဳးသားတုိ႕ကုိ စုစည္းၿပီး မုတၲမတြင္ မြန္ပေဒသရာဇ္ ႏိုင္ငံကုိ တည္ေထာင္ျပန္သည္။ မြန္တုိ႕သည္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၄၀ မွ် မြန္အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ မြန္ပေဒသရာဇ္ မ့ဲရာမွ ေခါင္း ေဆာင္သစ္ ဝါရီ႐ူကုိ ရ႐ွိခ့ဲသည္။ ဝါရီ႐ူမင္းဆက္ ဆင္ျဖဴ႐ွင္ ဗညားဦးလက္ထက္၊ ေအဒီ - ၁၃၇၀ တြင္ (သမလ၊ ဝိမလ ညီေနာင္တုိ႕၏ ေအဒီ - ၅၇၃ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခ့ဲၿပီး ေအဒီ - ၁၀၄၃ - ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ အေနာ္ရထာဘုရင္ေအာက္ ေရာက္သြားေသာ) ဟံသာဝတီ (ပဲခူး) မြန္ေနျပည္ေတာ္ကုိ ျပန္လည္တည္ေထာင္ၿပီး မင္းေနျပည္ေတာ္အျဖစ္ စုိးစံသည္။ ထုိအခ်ိန္တြင္ မြန္စာေပအေရးအသားမ်ား ျဖစ္ေသာ၊ ကဗ်ာ၊ လကာၤ၊ ဝတၴဳ အေရးအသားမ်ားသည္ ဗုဒၶစာေပႏွင့္မွီး၍ ေပၚ ေပါက္လာသည္၊ သုိ႕ေသာ္ ဆင္ျဖဴ႐ွင္ ဗညားဦး လြန္လွ်င္ သားေတာ္ ရာဇာဓိရာဇ္ (ေအဒီ - ၁၃၈၅ -၁၄၂၃) သည္ ဟံသာဝ
တီ (ပဲခူး)တြင္ ထီးနန္းစုိက္ၿပီး မြန္ပေဒသရာဇ္ ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ ဦးေဆာင္ခ့ဲသည္။ ရာဇာဓိရာဇ္သည္ လက္႐ုံးရည္၊ ႏွလုံးရည္႐ွိ ေသာ မြန္အမ်ိဳးသား ပေဒသရာဇ္ သူရဲေကာင္း ျဖစ္သည္။ အစဥ္လႈပ္႐ွားတုိက္ခုိက္မႈ၊ ျမန္မာပေဒသရာဇ္မ်ားႏွင့္အစဥ္လက္႐ုံး ရည္ၿပိဳင္ခ့ဲသည့္အတြက္ ျမန္မာဘုရင္မ်ားႏွင့္ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ နီးပါး (၁၃၈၆ - ၁၄၂၅) ျပည္သူ႕တုိ႕အက်ိဳးစီးပြားမပါေသာ စစ္ပြဲ မ်ားကုိ ခင္းက်င္းခ့ဲသည္။ စစ္ေၾကာင့္ လယ္ယာစီးပြားေရး၊ စာေပမ်ား မတုိးတက္ဘဲ ဆုတ္ယုတ္သြားသည္။ မြန္ပေဒသရာဇ္ ေအာက္႐ွိ ျပည္သူမ်ားမွာလည္း စစ္တုိက္ေနရ၍ ပင္ပန္းေနၾကသည္။ အႏွစ္ - ၄၀ မွ်၊ စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမူကုိ ျပန္လည္ျပဳစု
တုိးခ်ဲ႕ရန္ အခ်ိန္မရ ျဖစ္ခ့ဲရသည္။

အႏွစ္ - ၄၀ စစ္ပြဲႀကီးၿပီးေနာက္ မြန္ပေဒသရာဇ္ႏုိင္ငံေတာ္သည္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးအရ ၾကပ္တည္းေနသည္။ ျမန္မာပေဒ သရာဇ္မ်ားႏွင့္ စစ္ပြဲ မၾကာခဏ ျဖစ္ပြားေနသည့္ ရာဇာဓိရာဇ္ကုိ ဆက္ခံေသာ သားေတာ္ ဗညားဓမၼရာဇာလက္ထက္တြင္ ညီေတာ္မ်ားႏွင့္ မသင့္မတင့္၍ အင္းဝမွ ဆင္ျဖဴ႐ွင္ သီဟသူရမင္း ဝင္ေရာက္တုိက္ခုိက္ျခင္းကုိ ခံရ၏။ ထိုအခါ ဒဂုန္မင္း ဗညားရံက ႏွမေတာ္ ႐ွင္ေစာပု(ရာဇာဓိရာဇ္၏သမီး)ကုိ ဆက္၍ စစ္ၿငိမ္းေစသည္။ (ေပမူမ်ားတြင္မူ ဒဂုန္တုိက္စဥ္ ႐ွင္ေစာပုကုိ ဖမ္းမိၿပီး အင္းဝသုိ႕သီဟသူရ ျပန္သည္ဟု ဆုိသည္။ စကားခ်ပ္)ဟံသာဝတီတြင္ ရာဇာဓိရာဇ္မ႐ွိသည့္ေနာက္ ထီးေမြနန္းေမြး ကိစၥမ်ား ႐ႈပ္ေထြးလာသည္၊ သုိ႕ေသာ္ မြန္ပေဒသရာဇ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ျမန္မာပေဒသရာဇ္ စစ္ပြဲမျဖစ္သည္မွာ ဗညားဓမၼရာဇာ
(၁၄၂၃ - ၁၄၂၆)၊ ဗညားရံ (၁၄၂၆ - ၁၄၄၆)၊ ဗညာဖ႐ူး (၁၄၄၆ - ၁၄၅၀)၊ ၁၄၅၀- ခုႏွစ္တြင္ ဗညားဖ႐ူး အနိစၥေရာက္ၿပီး အင္းဝဘုရင္ နရပတိထံသုိ႕ သြားေရာက္ခုိလႈံေနေသာ ဟံသာဝတီ ဗညားဓမၼရာဇာ၏ သားေတာ္ ဗညားက်န္းအား နရပတိက ဆင္ႏွစ္ရာ၊ ျမင္းေလးေထာင္၊ စစ္သူရဲ ေလးေသာင္းႏွင့္ ၾကပ္မတ္ နန္းတင္သည္။ ဟံသာဝတီ (ပဲခူး)ကုိ ဆက္လက္စုိးစံေသာ လိတ္မြတ္ေထာမင္း (ေအဒီ - ၁၄၅၃)၊ ဘုရင္မ ႐ွင္ေစာပု (၁၄၅၃ - ၁၄၇၂)၊ ဓမၼေစတီမင္း (၁၄၇၂ - ၁၄၉၂) တုိ႕လက္ထက္တြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈ ႐ွိသည္။ သုိ႕ေသာ္ အႏွစ္ - ၄၀ စစ္ပြဲေၾကာင့္ ယုိယြင္းေနေသာ မြန္ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ အဖက္ဖက္မွ ျပန္လည္ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ရ မည့္အစား ေထရဗုဒၶဘာသာ ကုိင္း႐ူိင္းေသာ မင္းဆက္မ်ားျဖစ္၍ သာသနာေရးကိစၥမ်ားကုိ အေလး ေပးေဆာင္႐ြက္ၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ရာဇယတနလင္းလြန္းပင္ရင္း ၄၃ ရက္ပတ္လုံး သမာပတ္ဝင္စား၍ ေနေတာ္မူၿပီး ႐ွစ္ရက္ေျမာက္ေသာေန႕၌ ရာမညတုိင္းမွ မြန္ကုန္သည္ညီေနာင္ တဖုႆ - ဘလႅိကတုိ႕ကႂကြက္က်စ္မုံ႔၊ ပ်ားမုံ႕တုိ႕ကုိ ကပ္လႉ၏။ ျမတ္စြာဘုရား႐ွင္ကလည္း ဆံေတာ္ျမတ္မ်ားအား ေပးအပ္သျဖင့္ ရာမညတုိင္းသုိ႕ ယူလာသည္။ ရာမညတုိင္းသုိ႕ ေရာက္ေသာအခါ မြန္ဘုရင္ ဥကၠလာပက သိဂုၤတၲရကုန္းေတာ္၌ ေစတီတည္ထားကုိးကြယ္သည္။ ထုိဘုရား သည္ ပ်က္စီးယုိယြင္းေနျခင္းကုိ ျပန္လည္ျပဳျပင္ေသာလုပ္ငန္းကုိ လူအင္အား၊ ပစၥည္းအင္အားတုိ႕ျဖင့္ ေဆာင္႐ြက္သည္။ မြန္ဘုရင္ ဗညာက်န္းေထာ (၁၄၅၀ - ၁၄၅၃) လက္ထက္၌တြင္ ဥာဏ္ေတာ္ ၂၁၆ - ေတာင္၊ ၂ - မုိက္၊ ၅ - သစ္အထိသာ ၿပီးသည္။

ဤသုိ႕ ေကာင္းမူကုသုိလ္ျပဳလုပ္ေနရသျဖင့္ မြန္အမ်ိဳးသားတုိ႕၏ စည္း႐ုံးေရး၊ စီးပြားေရး၊ စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈကုိ ျပဳစု ပ်ိဳးေထာင္ရန္ ပ်က္ကြက္ခ့ဲသည္။ ဓမၼေစတီမင္း (၁၄၇၂ - ၁၄၉၂) ကုိ သားေတာ္ ဗညားရံ (၁၄၉၂ - ၁၅၂၆) က လုပ္ႀကံ၍ ထီးနန္းသိမ္းယူသည္။ ယင္းလက္ထက္တြင္ အင္းဝ ဒုတိယမင္းေခါင္၏သစၥာခံ ေတာင္ငူစား မင္းႀကီးညိဳသည္ ဟံသာဝတီ ေက်းစပ္နယ္ပယ္ကုိ လာေရာက္ထိပါးသည္။ ဗညားရံ လြန္ၿပီး တကာ႐ြတ္ပိမင္း (၁၅၂၆ - ၁၅၃၉) လက္ထက္တြင္ အင္အား ခ်ိနဲ႕ေသာ နန္းတြင္းအေရးေတာ္ပုံေၾကာင့္ စည္းလုံးမႈ ၿပိဳကြဲေနေသာ ဟံသာဝတီ (ပဲခူး) ကုိ အင္အားႀကီးမားလာေသာ ေတာင္ငူ တပင္ေ႐ႊထီးက တုိက္ခုိက္သိမ္းပုိက္ခ့ဲသည္။

မြန္အမ်ိဳးသားမ်ားသည္ ျမန္မာဘုရင္မ်ား၏အအုပ္အခ်ဳပ္ခံဘဝသုိ႕ တကာ႐ြတ္ပိမင္းလက္ထက္ (၁၅၃၉)မွစ၍ က်ေရာက္ သြားသည္။ ထုိသုိ႕ က်ေရာက္သြားသျဖင့္ မြန္အမ်ိဳးသားတုိ႕၏ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈမွွာလည္း ေမွးမွိန္သြားရသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ မြန္အမ်ိဳးသားမ်ားသည္ မိမိႏုိင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေသာ ပေဒသရာဇ္မ်ား ေခါင္းေဆာင္မႈ ေအာက္တြင္ ျပန္လည္ေတာ္လွန္္ၾကသည္။ တပင္ေ႐ႊထီး (၁၅၃၉ - ၁၅၅၀) လက္ထက္တြင္ မြန္တုိ႕သည္ ဒလ၊ ဒဂုန္၊ သံလွ်င္ စေသာေဒသမ်ားတြင္ လူစုၿပီး ပုန္ကန္ၾကသည္။ ထုိသုိ႕ ပုန္ကန္ေနစဥ္အတြင္း သမိန္ေစာတြတ္က တပင္ေ႐ႊထီးအား လုပ္ႀကံ
ၿပီး ဟံသာဝတီတြင္ နန္းစံသည္။ သုိ႕ေသာ္ အမတ္တုိ႕က ဆန္႕က်င္ၿပီး နန္းခ်ကာ သမိန္ေထာရာမကုိ နန္းတင္ျပန္္သည္။ ဘုရင့္ေနာင္သည္ သမိန္ေထာရာမကုိ ၁၅၅၁ ႏွစ္တြင္ တုိက္ခုိက္ၿပီး ဟံသာဝတီ(ပဲခူး) ေနျပည္ေတာ္ကုိ ျပန္လည္၍ ျမန္မာ ပေဒသရာဇ္ ၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ သတ္မွတ္တည္ေထာင္ခ့ဲသည္။

ထုိသုိ႕ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္မွ် မြန္အမ်ိဳးသားမ်ား ေခါင္းေဆာင္မ့ဲရာမွ ၁၇၄၇ - ခုႏွစ္တြင္ ဗညားဒလ ဟံသာဝတီ (ပဲခူး) တြင္ ထီးနန္းစုိက္ထူသည္။ ဗညားဒလအရင္ သမိန္ေထာက မြန္တုိ႕အား ေခါင္းေဆာင္ခဲ့ေသာ္လည္း သမိန္ေထာက ေခါင္းေဆာင္မႈ မေပးေတာ့သျဖင့္ ဗညားဒလကုိ နန္းတင္သည္။

(မြန္တုိ႕သည္ အင္းဝ၏ၾသဇာကုိ မနာခံေတာ့ဘဲ သီးျခားႏုိင္ငံ ထူေထာင္ၾကသည္။ ထုိသုိ႕ ထူေထာင္ၿပီးေနာက္ အုပ္ခ်ဳပ္မည့္ မင္းကုိ ေ႐ြးခ်ယ္ရာ အင္းဝအႏြယ္တစ္ဦးအား ေ႐ြးခ်ယ္ၾကသည္၊ ထုိမင္းသည္ တုိင္းေရးျပည္ေရး ကုိ ေကာင္းစြာ ဂ႐ုမစုိက္သျဖင့္ ၎၏ေယာက္ဖျဖစ္သူ ဗညားဒလအား နန္းတင္သည္။)
(ဗုိလ္မွဴးဘ႐ွင္ ေရး၊ ျမန္မာႏုိင္ငံသမုိင္း၊ စာ-၂၁၂)

ဗညားဒလသည္ ၁၇၅၂ - ခုႏွစ္တြင္ အင္းဝကုိ သိမ္းယူၿပီး ျမန္မာပေဒသရာဇ္ မဟာဓမၼရာဇာဓိပတိကုိ ဟံသာဝတီသုိ႕ ေခၚ ေဆာင္ခ့ဲသည္။ မြန္စစ္သူႀကီး တလဗန္းကုိ အင္းဝတြင္ တပ္စြဲေစခ့ဲသည္၊ ျမန္မာပေဒသရာဇ္ေခါင္းေဆာင္ ဦးေအာင္ေဇယ်သည္ လူသူစုၿပီး အင္းဝကုိ ျပန္လည္၍ တလဗန္းလက္မွ တုိက္ယူ၍ ေအာက္ျပည္သုိ႕ စုန္ဆင္းကာ ၁၇၅၇ - ခုႏွစ္တြင္ ဟံသာဝတီ(ပဲခူး)ကုိ တုိက္ခုိက္သိမ္းပုိက္သျဖင့္ မြန္ပေဒသရာဇ္ေခတ္သည္ ေနာက္ဆုံး နိဂုံးခ်ဳပ္ခ့ဲရသည္။ သုိ႕ေသာ္ မြန္အမ်ိဳး သားတုိ႕သည္ ပုန္ကန္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခ့ဲေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္၊ အႀကီးဆုံးေသာ ပုန္ကန္မႈမွာ သံလွွ်င္ၿမိဳ႕စား သမိန္မ႐ူးဘြဲ႕ခံ ေမာင္စပ္၏ ပုန္ကန္မႈမွာ အျပင္းထန္ဆုံး ျဖစ္သည္။ ပုန္ကန္မႈမေအာင္ျမင္၍ အဂၤလိပ္ပုိင္ ေမာ္လၿမိဳင္တြင္ သြားေရာက္၍ အဂၤလိပ္ထံတြင္ ခုိလူံသည္။

ေအဒီ - ၁၇၅၇ တြင္ျဖစ္ပြားေသာ မြန္ႏွင့္ျမန္မာ ပေဒသရာဇ္တုိက္ပြဲသည္ ယခင္က့ဲသုိ႕ ပေဒသရာဇ္တန္ခုိး အာဏာစြမ္းရည္ ၿပိဳင္သည္ထက္ ေက်ာ္လြန္သြားၿပီး အမ်ိဳးသားဖိႏွိပ္ေရးအသြင္သုိ႕ ေဆာင္လာသည္။ မြန္စာေပမ်ားသည္လည္း ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံရသည္၊ စစ္႐ႈံးမြန္တုိ႕သည္ ယုိးဒယားျပည္သုိ႕ အမ်ားအျပား ေျပးဝင္ခုိလႈံၾကသည္။ မြန္တုိ႕ဌာနီ ရာမညေဒသတြင္လည္း လူသူမ့ဲေသာေဒသ ျဖစ္လာသည္။ လယ္ယာ ထြန္ယက္သူမ႐ွိ၍ လယ္ေကာလယ္႐ုိင္းမ်ား ျဖစ္လာသည္။ ၿဗိတိသွ် နယ္ခ်ဲ႕ သမားသည္ ပထမအဂၤလိပ္ - ျမန္မာစစ္ပြဲအၿပီးတြင္ တနသၤာရီတုိင္းႏွင့္ ရခုိင္တုိင္းကုိ ၁၈၂၆ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚဝါရီလ ၂၄ ရက္ေန႕ တြင္ ခ်ဳပ္ဆုိေသာ ရႏၲပုိစာခ်ဳပ္အရ ရ႐ွိသည့္အရင္း႐ွင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈသည္ ပေဒသရာဇ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈထက္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္း သျဖင့္ ယုိးဒယားသုိ႕ ေျပးဝင္သြားေသာမြန္တခ်ဳိ႕ ျပန္လာၿပီး ဟံသာဝတီ(ပဲခူး)တြင္ စတင္ ေနထုိင္လုပ္ကုိင္ စားေသာက္္ၾကသည္။ ယိုးဒယား (ထုိင္းလင္း)တြင္ မြန္အမ်ားစုကုိ မဲေခါင္ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚ၊ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ေတာ္ တဝုိက္တြင္ ယခုထက္တုိင္ ေတြ႕႐ွိ ႏိုင္သည္။